Xakobea bidexkak Nafarroako lurraldeak zeharkatzen dituzte iparretik hegora eta ekialdetik mendebaldera. Nafarroak Done Jakue bidearen zatirik handiena daukan probintzia da.

XI. mendearen hasieran, Sancho Garcés III.a Handiak arrazoi erlijioso, lurralde-politiko eta kulturalak zirela eta, Done Jakue bidea garatu eta finkatu zuen. Gaur egun, sortutako trazadura aldaketa gutxirekin iritsi zaigu. 1985an Gizon-Emakume guztien Ondarea deklaratu zuen UNESCO erakundeak eta 1987an Europako kontseiluak Lehendabiziko Europar Ibilbide Kulturala izendatu zuen.

KONPOSTELARAKO PELEGRINAZIOAREN JATORRIAK

XI. mendeko hasieraren zehaztugabeko egun batean, Pelayo izeneko ermitau batek argizko fenomeno batzuk ikusi zituen, zelaien gaineko ozar-izarra iruditu zitzaizkion, “campues stellae” antzeko bat. Tradizioak dio leku horretan Santiago Handiaren gorpuzkiak zeuzkan marmolezko kutxa bat aurkitu zela. Santiago Handia Jesusen apostolurik hurbilekoenetarikoa zen, eta Herodesen agindupean, burua moztu zioten 43-44 urtean. Bere gorpuzkiak itsasoaren bidez Iria Flaviaraino ekarriak izango ziren eta ondoren, Teodomiro apezpikuak aurkitu zituen lekuan lurperatuko ziren. Gertaera honek, datu errealak eta tradizio popularrak nahasten dituenak, Konpostelako Santiagoren jatorria azaltzen du, urteak joan ahala kristautasunaren pelegrinazioaren foku garrantzitsuenetarikoa bihurtu dena.

IX eta X. mendeen bitarte, apostoluari gurtza izaera lokala izan zuen. Garai horretan, Astur erreinua musulmanen kontrako gerra santuan eta errekonkistan zebilen, eta Alfontso III.ak (866-909) Santuari gerrari kristauen babesa eskatu zion. Modu honetan, bere debozioa betirako ezarrita geratu zen eta Santiago “matamoros” izena hartu zuen. Errege honek jatorrizko eliza bota zuela esaten da, eta askoz ikaragarriagoa zen beste bat eraiki zuela. Honetaz gain, bere erlikiak zaintzen zituzten eta IX. mendearen bukaeran ailegatzen hasi ziren erromesak jasotzen zituzten erlijiosoei dohaintza oparoak eman zizkien.

IX. mendetik, apostoluari zegoen debozioaren garapena eta internazionalizazioa hasi zen eta baita pelegrinazio ibilbidearena, nafar- aragoiar eta gaztelau-leondar monarkek babestuta. Kristandadeak eta erreinu kristauak, fedegabeak kristau bihurtzea eta Gurutzadaren espirituak bultzatuta apostoluaren hilobia bisitatzeko pelegrinazioan joan ziren. Honela, “Done Jakue bidea”, Europako “kale Nagusia” eta “pelegrinen bidea” jaio zen.

NAFARROAKO XACOBEO IBILBIDEA- IBILBIDE NAGUSIAK

Iberiar Penintsulan sartu baino lehen, Santiagora doazen lau europar ibilbide nagusiak Frantzian biltzen dira eta bi adar nagusi osatzen dute. Nafarroa zeharkatzen duten bi ibilbideak dira: Luzaidetik sartzen dena eta Somporteko huescatar portutik datorren aragoiar adarra, Yesatik foru-lurraldera sartzen dena. Bi ibilbideak Garesen batzen dira ondoren lurralde errioxarretara zuzentzeko.

FRANTZIAR BIDEA

“Turonense Limosina” eta “Podense” ibilbideen baturaren fruitu, Frantziar Ibilbide bezala ezagutzen den bidea Nafarroan sartzen da Luzaide aldetik. Luzaiden, Jorge Oteiza eskultoreak pelegrinei eginiko monumentuak Orreagara goi Ibañetatik zuzentzen diren ibiltariak jasotzen ditu. Orreagaren historia pelegrinazio ibilbidearekin estuki lotuta dago eta Bidearen abiapuntu ofizialtzat hartzen da. Gaur egun, Orreagako Andre Mariaren Kolegiata Erreala taldea Nafarroako interes kulturaleko ondasunik aipagarrienetarikoa da. Multzo arkitektonikoan ondokoak azpimarratzen dira: kolegio-eliza, frantziar landatar gotiko eredua jarraitzen duena; kapitulu-gela zaharra, klaustroari irekitzen zaio, San Agustin edo Preciosa kapera bezala ezagutzen da eta nafar errege Sancho VII.ena Indartsuaren hilobia du barnean, multzoaren sustatzaile izan baitzen; liburutegi-Museoa; Sancti Spiritus kapera, eraikin zaharrena da eta xakobeo pelegrinen hilobi bezala balio izan zen; eta Santiagoren edo Pelegrinen kapera gotikoa.

Orreagatik habiatuta, Bideak Auritz eta Aurizperri zeharkatzen ditu eta Zubirira ailegatzen da, Esteribar Haranaren hiriburua, goi Erroibar gainditu eta gero. Ibilbideak Arga ibaiaren gainetik doan zubia zeharkatzen du, herriaren parterik zaharrenean kokatuta dagoena. Zubi hau, Zubiri nahitaezko geldialdi zuten milaka ibiltariren igarotzeaz izan da lekuko eta elezahar askoren objektu da.

Berriro ere, beste erdi aroko zubi batek Arga ibaia zeharkatuko du kilometro batzuen ostean ibaian behera, Larrasoañan, Bidearen-ertzean XII. Mendean jaiota. Hiribilduak pelegrinendako hiru ospitale izatera ailegatu izan zen: Agustinoena – Orreagaren menpeko Claveria bezala, ordainketa eta kultu lekua-, eta Santiago eta San Blasenak.

Larrasoañatik aurrera, ibilbidea ibairen ondotik pasatzen da haranean barrena, pelegrinek beren pausoak Arrerantz bideratzen dituzten bitartean. Ibiltariek Ultzama ibaia zeharkatzen dute orduan Trinidad zubitik, erdi aroko eraikuntza ederra da eta harekin batera “Cofradia de la Santísima Trinidad” aterpea eta beste erdi aroko eraikuntzak altxatu ziren; hala nola, ermita eta Ospitale eta Monasterio zaharren aztarnak. Atarrabia eta Burlata igaro ondoren, pelegrinak Magdalenaren zubira iristen dira, Arga ibaia pasatzen dute eta Tejeria parkea zeharkatzen dute Frantziako Atetik Iruñean sartu baino lehen. Jadanik Nafarroako hiriburuan, Bidea Carmen kaletik jarraitzen da, Pelegrinen Karrika zaharra eta Nabarreriaren Burgutik “Santa Maria la Real” katedralera iristen da, hiri zaharraren bihotza.

XIV eta XV. mendeen estilo gotikoa duen katedralak, Europako ojiba-klaustrorik interesgarrienetarikoa du eta Carlos III.a Noblearen eta Trastamarako Leonorren hilobiak gordetzen ditu. Katedralaz gain, Iruñeak Bidearen hainbat aztarna dauzka: gurutzadurak, zubi erromanikoak eta San Nicolas eta San Cerninen eliza-gotorlekuak, biak gotiko estilokoak. Ibilbideak katedraletik Santo Domingo eliza, Udaletxea eta San Saturnino eta San Lorenzo elizetaraino jarraitzen du. Gazteluaren biratik eta “Bosquecillo”tik, Bideak Zitadela inguratzen jarraitzen du eta Fuente del Hierro kalerantz zuzentzen da Larraskuntzearaino, egun Nafarroako Unibertsitatearen Campusa. Sadar erreka eta Elortz ibaia igaro ondoren, ibilbidea Zizur Txikiaraino ailegatzen da. Bertan pelegrinentzako ospitale eta monasterio bat egon zen, gaur egun San Miguel Arkanjeluaren eliza dena. “Camino del Perdón” bidetik, pelegrinek izen berdina duen muino batetik pasatzen dira eta Gareseraino iristen dira Urtega, Muruzabal eta Obanosetik pasa ondoren.

RAMAL ARAGONÉS

Tolosar ibilbidea Iberiar Penintsulan Somport portu aragoiarretik sartzen da eta, “La Jacetania” zeharkatu ondoren, Yesatik Nafarroan sartzen da gero Zangozara zuzentzeko. Hiri honek historia- eta kultural-ondare aberatsa pilatzen du, eta Monumentuzko Hiriburu bihurtzen dute, Interes Kulturaleko Ondare izendatuta, hain zuzen ere. Kale Nagusiaren hasieran, Santa Maria la Real Eliza aurkitzen da, Monumentu Nazionala izendatua. Intereseko beste hainbat eraikuntza erlijiosoak eta zibilak badaude ere: Salvadorren eliza gotikoa, ganga-formako arkupearen azpian portada ederra du; Santiago Nagusiaren eliza, estilo erromaniko berantiarreko portada eta “cabecera” ditu; Nafarroako Errege-erreginen erdi aroko gaztelu indartua; interes handiko gaztelu errenazentistak eta barrokoak eta baita Carmen zein San Francisco komentu gotikoak.

Ibilbideak Zangoza atzean uzten du Rocaforte, Oibarreko portua, Izko, Ibargoitiko Salinas eta Abintzaorantz zuzentzeko Elora ailegatu arte. Herri hau Elomendiren maldan zabaltzen da eta paso, gaztelu eta bide izan den historiaz beteta dago. Bi arku dituen erdi aroko zubi eder batek xakobeo pelegrinei Elortz ibaia zeharkatzen laguntzen die eta haien pausoak zuzentzen Yarnoz, Otano, Ezperun, Gerendiain, Tiebas, Retako Muruarte, Olkoz eta Eneritzera, pixka bat aurrerako Eunatera heltzeko.

Tolosar ibilbidea Iberiar Penintsulan Somport portu aragoiarretik sartzen da eta, “La Jacetania” zeharkatu ondoren, Yesatik Nafarroan sartzen da gero Zangozara zuzentzeko. Hiri honek historia- eta kultural-ondare aberatsa pilatzen du, eta Monumentuzko Hiriburu bihurtzen dute, Interes Kulturaleko Ondare izendatuta, hain zuzen ere. Kale Nagusiaren hasieran, Santa Maria la Real Eliza aurkitzen da, Monumentu Nazionala izendatua. Intereseko beste hainbat eraikuntza erlijiosoak eta zibilak badaude ere: Salvadorren eliza gotikoa, ganga-formako arkupearen azpian portada ederra du; Santiago Nagusiaren eliza, estilo erromaniko berantiarreko portada eta “cabecera” ditu; Nafarroako Errege-erreginen erdi aroko gaztelu indartua; interes handiko gaztelu errenazentistak eta barrokoak eta baita Carmen zein San Francisco komentu gotikoak.
Ibilbideak Zangoza atzean uzten du Rocaforte, Oibarreko portua, Izko, Ibargoitiko Salinas eta Abintzaorantz zuzentzeko Elora ailegatu arte. Herri hau Elomendiren maldan zabaltzen da eta paso, gaztelu eta bide izan den historiaz beteta dago. Bi arku dituen erdi aroko zubi eder batek xakobeo pelegrinei Elortz ibaia zeharkatzen laguntzen die eta haien pausoak zuzentzen Yarnoz, Otano, Ezperun, Gerendiain, Tiebas, Retako Muruarte, Olkoz eta Eneritzera, pixka bat aurrerako Eunatera heltzeko.En la comarca de Valdizarbe encontramos una joya del románico, la iglesia de Santa María de Eunate con su original estructura octogonal. Las funciones de esta construcción pudieron ser las de iglesia-faro y la de capilla funeraria, teniendo además adosado un pequeño hospital de peregrinos perteneciente a la orden de San Juan de Jerusalén. Desde Eunate el Camino llega a Obanos, sede de los Infanzones navarros, y de aquí a Puente la Reina, camino, cruce y puente.

BI BIDEAK BAT EGITEN DIRA

Frantziar Bidea eta Aragoiar Adarra Garesen batu egiten dira. Herri honen sarreran, Crucifijo eliza erromanikoak , Templarioek sortuta, ibiltariak jasotzen ditu eta Pelegrinen Karrika zaharretik jarraitzera gonbidatzen ditu, tenpluaren eta pelegrinen ospitalearen arteko igarobide estalitik. Kale Nagusian Santiago eta San Pedro elizak aurkitzen dira, portada erromaniko ederrak dituztenak. Karrika zaharraren bukaeran Bidearen zubirik ederrena eta famatuena aurkitzen da, Arga ibaiaren gainetik doan erdi aroko zubiak bere izena herriari uzten dio. “Mayor de Navarra” Andreak, Sancho Garcés III. aren emaztea, zubi hau eraikitzea edo agian berreraikitzea eskatu zuen XI. mendean pelegrinen igarotzea errazteko. Momentu horretatik aurrera Gares Ponte de Arga edo Ponte Regina bezala ezagutzen da.

Garesetik aurrera, Donejakue Bidea Lizarrako ardatz bertebrala da. Mañeru herritik hasten da ibilbidea, bertatik Zirauki, Lorka eta Villatuertarantz zuzentzen da, Ega ibaiaren urertzetara jaisteko, Lizarrara.

Donejakue Bidea Lizarrara sartzen da Kartzelaren edo San Agustinen zubitik eta frankoen burgu zaharrera ailegatzen da Karrika kaletik. Egaren hiriak bisita geldo bat merezi du, izan ere, bere historia Bidearena delako. San Pedro de la Rúa eta San Miguel elizak nabarmentzen dira, baita Nafarroako Errege-erreginen Gaztelua eta bere portaleak eta harresien horma-atalak.

Aiegin , Lizarra atzean utzi eta jarraian, Donejakue Bideko komentu enblematikoenetarikoa dago, Iratxe komentua, X. mendearen hasierako beneditar fundazioa da eta Monumentu Nazionala 1887tik. Xakobeo ibilbidea Montejurra eta Monjardinetik jarraitzen du, bi irla-mendi Lizarrako paisaian. Montejurrak 1835 eta 1873ko bataila karlistetara igortzen bagaitu, Monjardin Errekonkistaren garaiak gogorarazten dizkigu eta harkaitzezko San Esteban de Deyo gaztelua, arabiar jatorria duen gotorlekua.

Pelegrinen pausoak puntu honetatik Urbiolarantz; Los Arcos, Santa Maria eliza nabarmen; Sansol; Torres del Río, bere Santo Sepulcro eliza erromaniko bereziarekin eta Vianarantz bideratzen dira, Bidearen azkeneko herri nafarra lurralde errioxarretan sartu baino lehen.

SANTIAGORA DOAZEN BIDE TXIKIAK NAFARROAN

Frantziar Bidea, Luzaidetik Nafarroara sartzen den konpostelar ibilbideari ezagutzen zaion moduan, eta aragoiar bidea, Somportetik datorren eta Esatik Nafarroara sartzen den ibilbidea, ez dira Konpostelara zuzentzen diren adar bakarrak. Gainera, gure lurraldea egituratzen duten hamaika bide txiki existitzen dira.

BAZTANEKO BIDEA

Baztaneko Bidea edo Berde Bidea Dantxarinean hasten da, bide txiki honen sarrera Frantziatik lurralde nafarrera. Bere lehendabiziko kilometroetan zehar Otsondoren bide zaharretik Baztanerantz zuzentzen da, Bayona-Urdax-Belate ibilbidearen arrastoak jarraituz. Azkenik aipatutako leku hauetan ibilbide txiki honen bi monasterio enblematikoren aztarnak mantentzen dira: Urdaxeko San Salvadorrena eta Belateko Andre Mariarena. Ultzama ibaia, monasteriotik oso hurbil jaiotzen dena, ibiltarien pausoak ospitale zaharreraino eta Trinidad de Arre ermitaraino gidatzen ditu, Frantziar Bidearekin batzen den lekua.

ARAKILEN KORRIDORETIK DOAN BIDEA

Burdeos-Astorga erromatarren galtzada zaharra jarraitzen duen ibilbidea da. Iruñetik Arakilera doa, Oskiatik pasatuz eta korridoreari izena ematen dion ibaiaren gainetik igaroz Arabako mugaraino ailegatzen da, Arakil harana, Aranaz eta Burunda Ekialdetik Mendebaldera zeharkatuz. Pelegrinek San Miguel mendilerrotik pasatzen dira, bertan Aralarreko Santutegia dago, eta Andía-Urbasara mendilerrotik, bere puntu garaienean San Donato ermita duena. Ibilbide txiki honen zehar, Bidearen distira berrekartzen duten hainbat eraikuntza daude: Santiago de Itsasperri eta Santa Maria de Zamarce elizak bezalakoak eta baita hainbat ermita.

ERRIBERAKO IBILBIDEA

Aragoiar eta katalan lurraldetatik datozen eta Ebro haranean batzen diren pelegrinek Erriberako zonako hainbat ibilbide hautatu ditzakete. Gehiengoek Ablitas eta Cascantetik doan galtzada aukeratzen dute, Calahorrara zuzentzen da Logroñoko Bidera sartzeko. Beste batzuek, Ebro ibaiaren ibilera jarraitzen dute Cortes, Ribaforada eta Tudelatik, eta hiri honetatik Castejón eta Calahorrara joan daitezke edo iparretik zuzenduz gero, Lizarrara ailegatu daitezke Arguedas, Valtierra, Caparroso, Olite eta Tafailatik. Bigarrengo ibilbide hau da, Carlos jauna infanteak jarraitu zuena, 1381ean Parisetik habiatuta, Noble Erregean bihurtu baino lehen.

AIBARREKO HARANAREN IBILBIDEA

Erromatar galtzadek Nafarroako parte hau jada zeharkatu zuten eta Erdi Aroan, bere ibilbidea aprobetxatu zen, beste leku batzuetan bezala, pelegrinazio ibilbide bezala. Zangozatik hasten da eta Garesera zuzentzen da, beste bide nagusiekin batzen den lekuan. Zangoza-aibar-Sada eta Zangoza-Eslava-Lerga-Monasterio de San Ginés-San Martín de Unsx-Artajona-Mendigorria eta Gares bidea jarraitzen du.

ERRONKARI HARANAREN BIDEA

Nafarroako Piriniotik, Salazar eta Erronkari haranetatik hain zuzen, Irunberrira doa, historikoki bidegurutze izan den herria. Irunberritik Aragoiar Bidea elkartzen da Garesera joateko.

VALDORBAKO IBILBIDEAK

Erriberako eta Erdi-Nafarroako ibilbideak batzen ditu bide txiki honek. Aibarreko haranetik datozen ibiltariak aragoiar bidera joan daitezke Campanas edo Tiebasetik eta Valdizarberantz zuzendu daitezke gero Garesetik, edota Tudelatik Lizarrara doan bide txikitik doazen Artajonako pelegrinekin batu daitezke ere. Baldorbatik igarotzen diren pelegrinen pasatzeak, eraikin erromaniko erlijioso garrantzitsuak utzi ditu: Santo Cristo de Catalain eta Asuncion de Olleta elizak  eta San Pedro ad Vincula de Echano, Santa Lucia Barasoainen edo Santiago de Pueyo ermitak bezalakoak.

ZIZURREKO IBILBIDEA

Donejakue bideko adar sekundario honek, Iruñetik Zizur Txikira doan bide nagusitik desbideratzeko aukera ematen du eta Zizur Nagusia, erdi aroko San Andrés eliza nabarmen duela, eta Gazolaz ezagutzeko aukera eskaintzen du, Nuestra Señora de la Purificación eliza nabarmen duelarik. Ibilbide hau Frantziar Bidearekin batzen da Astrainen.  Zizur Nagusitik datozen eta Zariquieguira doazen pelegrinak batuko dituzte El Perdón mendilerroan, gero Santa Maria de Erreniaga zeharkatuko dutenak.

IBILBIDEAREN ELEZAHARRAK

Bideak, Erreinu Zaharretik pasa ahala utzi duen legatu artistikoaz gain, askotarikoak izan dira zabaldu diren elezaharrak eta ibilbidean zehar utzi duten hondarra. Haien artean, San Veremundoren karitatearekin lotuta dagoena nabarmentzen da, Iratxeko Monasterioaren abadea XI. mendean eta egungo Nafarroatik doan Done Jakue Bideko patroia. San Guillen eta Santa Feliciarena, “Monasterio de Obanos” iradoki zuena; Gareseko Chori-rena, bere mokoa eta hegoak Arga ibaian busti ondoren Andre Mariaren eskultura baten aurpegia zeraman txoritxo batena; Zubiriko Puente de la Rabia, Santa Quiteriaren osasun errelikiak zeuzkala zioen elezaharra; Olcoz eta Eunate elizena, sorginak, sugeak, aroak eta zaldunak nahasten dituenak bere portadak azaldu ahal izateko; Lizarrako San Andresen errelikiarena eta Iruñeko San Cernineko elizaren elezaharra nabarmentzen dira ere, bere habetako batean Virgen del Caminoren agerpena kontatzen duena.

BESTE IBILBIDE XAKOBEOAK

Frantziar Bidea jendeztatuena izan arren, zazpi dira Santiagora doazen bideak: Frantziarra, Ingelesa, Portugaldarra, Zilarrezko Bidearena, Ruta Marítima do Mar de Arousa e Ulla ibilbidea, Iparreko ibilbidea eta Fisterra-Muxía Ibilbidea. Haietako bakoitzak bere paisaia- eta ondare-berezitasunak ditu. Frantziar Bidea da nagusiena, orain dela zortzi mende erabiltzen den ibilbide klasikoa da Santiagoko katedralera ailegatzeko eta Unescok Gizon-Emakume guztien Ondare izendatu zuen. 761 kilometroko luzeera du Orreagatik Santiagora.

• Frantziar Bidea
• Ingeles Bidea: kosta galegoan itsasoratu ondoren (El Ferrol eta La Coruña) ingeles pelegrinek erabiltzen zuten ibilbidea.
• Portugaldar Bidea: Itsasertz atlantikoa inguratzen du Lisboatik, Espainiara Tuy-tik sartzen da eta Pontevedratik igarotzen da Santiagora iritsi baino lehen.
• Zilarrezko Bidea: Sevillan du jatorria eta arabiar lurraldeetan bizi ziren pelegrinek erabilita izan zen. 900 kilometrotan zehar doa.
• Ruta Marítima do Mar de Arousa e Ulla: Arosa ibaian hasten da eta itsasertza jarraitzen du Padronen portugaldar bidean sartzen den arte.
• Iparreko Bidea: asturiar tradizioaren arabera, ibilbide zaharrena da eta lehendabiziko milenioan zehar, frantziar bideak zituen pelegrinenek oso erabilita izan zen.
• Fisterra-Muxía Ibilbidea: jatorrizko ibilbidea da.

BIDEAREN INDARTZEA

Donejakue bidearen osperik handiena XI eta XV.mende artean izan bazen ere, bere gainbehera XVI eta XIX mende artean gertatu zen. Hala ere, XX.mendean zehar pelegrinazio ibilbidearen berpiztea gertatu zen, gaur egun Nafarroak eta espainiako gainontzeko probintziek hura kontserbatzeko eta babesteko duten konpromezuan islatzen den berpiztea. Herentzia kultural honen onuradun diren Europako beste eskualdeak bezala, Nafarroa bidearen baloreen sustapena eta zabalkundea egitearen beharraz kontziente da. 1987an, Donejakue bidea Europako Lehenbiziko Itinerario Kulturala bihurtu zuen Europako Kontseiluak. 1988.urteetik, Nafarroako Gobernuko Kultura departamentua Donejakue Bidearekin harremanatuta dagoen Comisión Interdepartamentalaren koordinazioaren arduraduna da, bai eta gure erkidegoaren ordezkaria Xakobeako Kontseiluan. Bere programazioan, lurralde foraletik igarotzen den Xakobeako ibilbideko trazadura ofizialaren identifikazioa, seinalizazioa eta mantentzea helburu duten ekintzak nabarmentzen dira, ibilbide luzeko bidezidorren irizpideekin (GR65), baita bidearen dinamizazio soziokulturala ere.

Konstantzia dokumentala dugun Done Jakuen izandako lehen erromes atzerritarra, Godescalco da, Puyko apezpikua, 950.urte inguruan Apostuluaren hilobiraino bide egin zuena Akitaniako noble jarraigo batez lagunduta. Erregeak, printzeak, aita santuak, santuak, gurutzatuak, monjeak, gortesauak, gerrariak eta milaka hiritar anonimoak izan dira ibilbide hau egin dutenak mendeetan zehar Apostuluaren hilobira bideratzeko. Carlos infantea ere Done Jakuen izan zen 1382ko otsailaren 24an, Carlos III Nafarroako Noblean bihurtu baino lehen.

Erromesen mugimendua Urte Santuetan da bereziki ugaria, hau da, uztailak 25a, Done Jakue Apostuluaren jai eguna, igandea denean. 2010a Jakuetar urte Santua izan zen, hori dela eta, erromesen kopurua handiagotu zen beste urteetako kopuruekin alderatuz. Orreagako aterpea, Nafarroako Gobernuko Kultura eta Turismo Sailarentzako iturri ofizial bakarra da. 56.000 pelegrinen igarotzeaz lekuko izan zen, 2009an baino %7,2 gehiago. Zigilatutako egiaztagirien %55,7a atzerritarrenak izan ziren eta batez ere, maiatza, abuztua eta iraileko hilabeteetan bildu ziren.

Orreagatik pasatzen diren baina beren egiaztagiria zigilatzen ez duten pelegrinak kalkulu hauetatik at geratuko ziren, (%10-15 inguru direla balioesten da). Gauza bera gertatzen da Aragoiar Bideko pelegrinekin, 2010ean 5.000 inguru izan zirela balioztatzen da. Beraz, 2010ean Nafarroatik igaro ziren pelegrin kopurua Orreagatik ematen den datua baino askoz altuagoa dela pentsatu behar da.

ATERPE SAREA

Nafarroak 50 aterpe baino gehiago eskaintzen ditu pelegrinentzako 1.800 plaza librerekin.

Nafarroako Donejakue bidera ailegatzeko bi bide nagusi daude. Alde batetik, Frantziatik Iruñera joateko Orreaga da sarrera, Garesetik jarraituz, Viana eta gero Errioxa. Ibilbide honetan, Frantziar Bidea bezala ezagutzen dena, pelegrinentzako 37 aterpe daude, 13 urte osoan zehar irekiak eta besteak urte osoan zehar abendua eta urtarrila salbu, edo martxotik urrira, etab.

Bigarrengo ibilbidea, Aragoiar Bidea, Somportetik abiatzen da Huescan, hainbat herri zeharkatzen ditu eta ekialdetik Leyre  Monasteriora eta Zangozara ailegatzen da, Gares norabidean, eta Frantziar Bidearekin batzen da. Ibilbidearen zati honetan, Zangoza eta Obanos artean, 5 aterpe aurkitzen dira, hiru udal-aterpe, elkartearena den bat eta bestea parrokiakoa.